تا به حال به این فکر کرده‌اید که افراد نابارور چه احساساتی را تجربه می‌کنند؟ ناباروری از سری موضوعاتی هست که اگر خودمان به صورت شخصی و یا یکی از اطرافیان ما تجربه‌اش نکرده باشد کمتر به آن فکر می‌کنیم. به شکل کلی ناباروری به دو دسته‌ی اولیه و ثانویه تقسیم میشود؛ در این روان نوشته، سعی بر آن شده تا علاوه بر تعریف ناباروری، به تجارب روان شناختی این پدیده هم بپردازیم. در روان‌پادکست، نوشته‌های دیگری نیز در این راستا برای بالا بردن دانش ما از این پدیده وجود خواهد داشت.
ناباروری اولیه یعنی فرد پس از 12ماه مقاربت محافظت نشده باردار نشود. در حالی که ناباروری ثانویه یعنی فرد پس از تجربه یک یا چند حاملگی موفق، دیگر قادر به بچه‌دار شدن نیست. افراد نابارور با گستره‌ای از هیجان‌ها مانند شرم، غم، خشم، حسادت و غیره، بعد از گرفتن تشخیص ناباروری مواجه می‌شوند. به علاوه، مشکلات گوناگون روان‌شناختی به صورت شایعی در این افراد گزارش میشود. برخلاف تصور اکثریت، مشکل ناباروری هم در زنان و هم مردان با اثرات مخربی همراه است. این تأثیرات منفی به‌خصوص در جوامع در حال توسعه، به علت موهبت دانستن فرزند و تقدس انگاری مادران تشدید میشود.
انواع شرم
شرم، به عنوان یکی از احساسات پررنگ در ناباروری شناخته میشود و زیربنای بسیاری از رفتارها در افراد نابارور می‌باشد. به صورت خلاصه، می‌توانیم بگوییم که شرم حالتی عاطفی است که با توصیف کردن خودمان به عنوان یک فرد نامطلوب، معیوب، بی ارزش و بیقدرت بودن همراه است. شرم به چگونگی باوری که ما درباره خودمان در ذهن دیگران داریم وابسته است. به عنوان مثال، اگر ما تصور کنیم که به علت ناباروری در ذهن دیگران بی‌ارزش هستیم احتمالاً شرم را تجربه خواهیم کرد.
این هیجان نیز به دو دسته تقسیم میشود؛ شرم درونی و شرم بیرونی. شرم درونی از قضاوت‌های منفی فرد از ویژگی‌ها و احساساتی که به خودش نسبت می‌دهد شکل می‌گیرد. مثلاً خود را ضعیف و بیقدرت خطاب می‌کند. اما شرم بیرونی این است که فرد بر اساس عوامل بیرونی خود را ادراک و تفسیر می‌کند. یعنی با تفکرات و احساساتی که چگونه در اذهان دیگران به نظر می‌رسد، خود را ارزیابی می‌کند و درباره خود نتیجه‌گیری می‌کند. این نتیجه‌گیری‌ها منفی است و معمولاً منجر به شرمگین شدن فرد میشود.
شرم در افراد نابارور
به طور کلی، اشخاص مختلف واکنش‌های متفاوتی به ناباروری دارند و هیجان شرم را به شکل گوناگونی تجربه می‌کنند. غالباً این افراد تمایلی به شرکت در جمع‌های خانوادگی نشان نمی‌دهند، معمولاً علاقه‌ای به صحبت راجع به ناباروری ندارند. دائماً در حال مقایسه کردن خود با افراد بارور هستند. به طور مثال، شرکت کردن در جمع‌های خانوادگی و دوستانه خصوصاً اگر که با پرسش‌های که با ناباروری مرتبط است همراه باشد و یا موقعیت‌هایی که فرد را با ناباروریش روبه‌رو سازد. معمولاً اثرات ناباروری در زنان با شدت بیشتری در مقایسه با مردان تجربه میشود؛ زیرا بخشی از هویت زنان در تجربه مادری تعریف میشود.
نقش جامعه در تجربه ناباروری
در کشور ما بسیاری از زوجین فرزندآوری را یک هدف مهم در زندگی خود می‌دانند. همچنین، فشارهای مالی ناشی از ناباروری و هزینه‌های سنگین درمانی، درمان‌های پزشکی، تست‌های مکرر پزشکی باعث تشدید فشارهای ناشی از ناباروری میشود. تعداد قابل توجهی از افرادی که درمان‌های پزشکی ناباروری می‌گیرند، با شکست‌های درمانی روبه‌رو می‌شوند و همین موضوع باعث تشدید شدن هیجان‌های منفی از جمله شرم در افراد نابارور میشود. تحقیقات روان‌شناختی نشان می‌دهد که دریافت درمان‌های روان‌شناختی می‌تواند به موفقیت درمان‌های پزشکی کمک کند.
اگر در حال تجربه ناباروری هستید:
- یک الی دو پزشک حاذق را با تحقیقات کافی انتخاب کرده و به پزشک خود اعتماد کنید. عوض کردن دائمی دکترتان می‌تواند باعث خستگی‌های جسمی و روانی بیشتری در شما شود. پزشک شما در صورت لزوم شما را به پزشک دیگری ارجاع می‌دهد و با متخصصین دیگر مشورت‌های لازم را انجام می‌دهد.
- سعی کنید از درمان‌های روان‌شناختی و متخصصین حوزه سلامت روان بهره بگیرید. مشاوره و رواندرمانی می‌تواند اضطراب و دیگر مشکلات روان‌شناختی ناشی از ناباروری را در شما تعدیل کند.
- ورزش کردن در دورانی که تحت درمان ناباروری هستید، بسیار کمک‌کننده است. فعالیت بدنی هم از نظر روان‌شناختی و هم به لحاظ جسمی شما را در شرایط بهتر و ورزیده‌تری قرار می‌دهد. یوگا، تایچی، ورزش‌های کششی و شنا نیز می‌تواند به آرامش بیشتر شما کمک کند.
- سعی کنید هر زمانی که در حال فکر کردن به ناباروری هستید، افکار و احساسات خود را یادداشت کنید. همچنین می‌توانید در چنین مواردی با پزشک، مشاور و همسر خود در رابطه با ناباروری صحبت کنید و احساسات خود را با این افراد در میان بگذارید.
- داشتن رژیم غذایی سالم نیز در بهبود شرایط جسمی و روانی کمک بسزایی می‌کند. سبک زندگی سالم به شما کمک می‌کند که با وجود مشکلات مربوط به ناباروری زندگی آسوده‌تری داشته باشید.
پیشنهاداتی برای نزدیکان فرد نابارور:
- اگر همدلی جایگزین همدردی شود، به فرد نابارور بیشتر کمک میشود. همدردی بیشتر به معنای دلسوزی کردن و ترحم است. اما همدلی کردن یعنی دنیا را از دریچه‌ی نگاه آن شخص ببینیم و آن‌طور ببینیم که فرد نابارور میبینید. یعنی بدون دلسوزی و قضاوت، خود را جای فرد مقابل بگذاریم و دنیای شخصی وی را درک کنیم.
2. حمایت‌های اجتماعی از سوی اطرافیان نزدیک فرد نابارور از جمله همسر، خانواده همسر و خانواده فرد نابارور می‌تواند تجربه ناباروری را تا حد قابل توجهی تسهیل کند. مشورت و صحبت کردن، کمکهاي عاطفي، کمکهاي مالي، اطلاعات لازم و مرتبط در رابطه با مشکل و مصاحبت و همنشيني از حمایت‌های مؤثر به حساب می‌آیند.
منبع برای مطالعه بیشتر: در این مطالعه، به یکی از عوارض ناباروری پرداخته شده است. در این مقاله، به تفصیل در مورد سرزنش خود توضیح داده شده است.